Ud Arap ülkelerinde çoğunlukla kullanılmıştır. İran, Fas, Cezair, Tunus gibi ülkelerde çokça kullanılmaktadır. İran’da kullanılan ud enstrümanına “barbat” adı verilmektedir. İ.Ö 1320 yılında eski Mısır’da yapıldığı tahmin ediliyor. Tarihin en eski telli enstrümanlarından olan Ud Farabi döneminde perdeli ve tahta mızrağı olarak çalınıyordu.
X. döneminden sonra perdeler artık terk edilerek perdesiz bir çalgı olarak devam edildi. Bundan dolayı aslına bakarsanız günümüzde perdeli olarak Lavta sazını görebiliyoruz. İzmir’de ud kursu alanlar veya online ud kursu alan öğrencilerimize de ilk dersten bu bilgileri verdikten sonra udun yapısını anlatmaya çalışırız.
Ud yapı olarak 5 çift 1 tek telden oluşmaktadır. Naylon ve çelik teller bir arada kullanılmaktadır. 11 tane burgu bulunmaktadır. Bu 11 adet burgu ud sapına 45 derecelik bir açı ile konumlandırılır.
Ud kafesi yarım hilal şeklinde kucağa oturtulacak şekilde tasarlanmıştır. Ön kapağı ise 1 mm olacak şekilde inceltilmiştir. Genel olarak mızraf dediğimiz eskiden kartal tüneğinden yapılan fakat günümüzde plastik malzemeden üretilmeye devam edilmiştir. Sağlak veya solak şekilde çalınabilmektedir.
Ön tarafında bir adet büyük 2 adet küçük kafes adını verdiğimiz delikler mevcuttur. Bunlar ses kafesidir. Sesleri buradan duyarız.
Ud ile öncelerden sadede makamsal Türk Müziği şarkıları çalınmaktadır. Fakat günümüz de ise bir çok pop eserlerde ud tınıları duyabiliyoruz. Bundan dolayı ud artık sadece Sanat Müziğinde değil evrensel olarak bir çok şarkı türünde kullanılmaktadır.
Ud akort olarak sol-re-la-mi-si-fadiyez şeklinde akortlanır. En üst tel olan fadiyez sesi tek teldir. Sol anahtar üzerinden çalınmaktadır. 5’li akort sistemine göre akortlanmaktadır. Akort yapılan burguluklar udun en ucundadır.
